Papa Franja, koji je danas umro u 89. godini, tokom svog pontifikata je često pokazivao interesovanje za unapređenje odnosa između Rimokatoličke crkve i Srpske pravoslavne crkve, iako nikada zvanično nije posetio Srbiju.
Njegov pristup bio je obeležen duhom pomirenja, mira i dijaloga, što je ključno pitanje u odnosima Vatikana i Srbije. Nikada nije priznao nezavisnost Kosova, a jednu stvar mu Hrvati neće oprostiti.
Papa Franja se više puta sastao sa srpskim pravoslavnim liderima, uključujući patrijarha Irineja i druge crkvene zvaničnike. Ovi susreti su bili srdačni i imali su za cilj unapređenje odnosa, posebno imajući u vidu istorijske tenzije između crkava. Papa je često isticao važnost lečenja istorijskih rana, međusobnog poštovanja i hrišćanskog jedinstva.
Papa Franja je priznao stradanje Srba, posebno pravoslavnih Srba, tokom Drugog svetskog rata, uključujući progon od strane ustaškog režima u NDH. Pažljivo se bavio ovom temom, pokušavajući da održi ravnotežu i izbegne ponovno otvaranje istorijskih rana.
Potez koji mu Hrvati neće oprostiti svakako je pauziranje beatifikacije kardinala Alojzija Stepinca. Taj proces je izazvao buru u Srbiji zbog njegove uloge tokom Drugog svetskog rata. Papa Franja je pauzirao proces kanonizacije i pozvao na zajedničku katoličko-pravoslavnu komisiju koja bi proučavala Stepinčev život, pokazujući osetljivost.
Iako nije uvek pominjao Srbiju po imenu, papa Franja je često govorio o Zapadnom Balkanu kao o regionu kome je potreban mir, lečenje i jedinstvo posle jugoslovenskih ratova. Njegove poruke uključivale su podršku pomirenju i evropskim integracijama.
Diplomatski odnosi Vatikana i Srbije ostali su stabilni i puni poštovanja tokom njegovog pontifikata. Srbija često šalje visoke predstavnike u Vatikan za velike verske događaje, i obrnuto. Papa Franja je pažljivo i diplomatski govorio o Kosovu, sa ciljem da promoviše mir, pomirenje i međureligijski dijalog bez zauzimanja čvrstog stava o političkom statusu Kosova.
Sveta stolica (Vatikan) nije formalno priznala Kosovo kao nezavisnu državu, što je u skladu sa njenom opštom politikom opreza u priznavanju jednostranih deklaracija o nezavisnosti, posebno tamo gde su pravoslavno-katolički odnosi osetljivi.
Papa Franja je nastavio ovu politiku tokom svog pontifikata, niti priznajući, niti izričito odbacujući nezavisnost Kosova, iz poštovanja prema Srbiji i njenoj pravoslavnoj crkvi. je izbegavao političke izjave i umesto toga pristupao Kosovu iz pastoralnog ugla i ugla ljudskih prava, pokazavši zabrinutost za raseljena lica i manjine na Kosovu, uključujući Srbe, Rome i katoličke Albance, kao i podržavajući ulogu Crkve u izgradnji mira i obrazovanju.
Pontifikat papa Franje obeležilo je delovanje u duhu pomirenja i dijaloga, uz pažljivo promišljanje i rešavanje osetljivih pitanja između katoličke i pravoslavne zajednice, promovišući mir i saradnju na Balkanu.
Autor: Iva Besarabić
