Tokom radova na energetskoj obnovi Gradskog muzeja u hrvatskom gradu Čazma, vrednoj 1,7 miliona evra, otkriveno je pravo arheološko blago.
Na dubini od oko 2,5 metra ispod zgrade pronađeni su ostaci zidova srednjovekovnog biskupskog utvrđenja iz 13. veka, čime je potvrđena dugogodišnja pretpostavka o njenom postojanju. Osim toga, pronađeni su i ostaci mlađeg zida iz 15. veka, što je dodatno iznenadilo istraživače.
"Očekivali smo da pronađemo ostatke utvrđenja iz 15. veka, ali otkriće starijeg zida iz 13. veka bilo je neočekivano i jako značajno. Ono dokazuje da je Čazma bila važan centar još pre nego što se spominje u pisanim izvorima", ističe upravnica Gradskog muzeja Maja Cepetić Rogić.
Zgrada današnjeg muzeja, izgrađena sredinom 18. veka kao vojno-krajiška kurija, nalazi se na arheološkom lokalitetu zaštićenom od strane Ministarstva kulture.
Čazma je od osnivanja Zagrebačke biskupije bila posed zagrebačkih biskupa, koji su uživali autonomiju izvan kraljevske vlasti. Biskupi su često boravili u Čazmi, a njihova rezidencija odražavala je raskoš i političku moć. Utvrđenje je u 15. veku renovirano uz sudelovanje talijanskih majstora, koji su doneli najmodernije evropske trendove. Pronađeni artefakti, poput ostataka kalijevih peći, nakita i posuđa, svedoče o bogatstvu i sofisticiranosti tog doba.
"Zagrebački biskupi bili su među najimućnijima u hrvatsko-ugarskom kraljevstvu, a Čazma je u srednjem veku bila jedan od ključnih gradova u Slavoniji", objašnjava Cepetić Rogić.
Grad je imao šest crkava, veliku utvrdu i strateški položaj, što potvrđuju i rimski putevi koji su prolazili ovim krajem. Utvrda je omogućavala nadzor nad širokim područjem, od Medvedgrada do Posavine, što ju je činilo privlačnom metom Osmanlijama.
Osim utvrde u centru grada, Čazma obiluje drugim arheološkim lokalitetima. Posebno se ističe gradina Gumnik u selu Bosiljevo, rečno utvrđenje na ušću Glogovnice u Česmu, koju je Grad Čazma nedavno otkupio. Uz ovu utvrdu vežu se istorijske priče, poput bitke vojnika porodice Erdodi protiv Osmanlija u 16. veku, ali i legenda o zatočenju kraljice Marije Anžuvinske u 14. veku.
Istorijske ličnosti poput biskupa Stjepana II, kancelara kralja Andrije I, i hercega Kolomana, brata kralja Bele IV, ostavile su dubok trag u Čazmi. Koloman, poginuo u bici s Tatarima 1241, sahranjen je u raskošnoj crkvi Sv. Marije Magdalene, koja je izgrađena kao mauzolej u njegovu čast. Uz crkvu se nalazio i samostan, smešten ispod današnjeg gradskog trga.
Najnoviji nalazi biće dokumentovani i obrađeni u skladu s konzervatorskim standardima, uz korišćenje georadara, fotografisanje i slične analize. Kako će zidovi grada biti prezentovani javnosti, zavisiće od odluke Ministarstva kulture i projektu obnove muzeja.
"Cilj nam je da muzej postane mesto ponosa za lokalno stanovništvo i privlačno odredište za turiste", kaže Cepetić Rogić.
Autor: S.M.
